Uit Groot Eindhoven van 1 december 1961
B. en W. van Eindhoven hebben een nieuw uitbreidingsplan voor het kerkdorp Acht in voorbereiding. De komende weken zal de laatste hand aan dit uitbreidingsplan worden gelegd, dat waarschijnlijk begin 1962 ter visie komt. In dit nieuwe uitbreidingsplan, dat nieuw leven aan het “dode dorp” Acht zal inblazen, zijn 1000 tot 1300 woningen geprojecteerd. Verwacht mag worden, dat Acht hierdoor in de toekomst van 1500 zielen tot ruim 6000 inwoners zal uitgroeien. De woonwijken zijn ten westen van de dorpskern geprojecteerd, aan de oostelijke zijde van de rijksweg de Bosdijk, worden grote sportparken vanuit de richting Eindhoven doorgetrokken. In deze sport- en recreatiecomplexen komt ook de nieuwe overdekte-zweminrichting (aan de Woenselse kant). Tussen de nieuwe woonwijken van Woensel (Prinsejagt) en deze uitgestrekte sportveldencomplexen is ook het nieuwe Lucas-ziekenhuis gedacht.
Er is het laatste jaar bijzonder hard gewerkt aan een uitbreidingsplan Acht.
In dit gemeentelijk territoir van Eindhoven ligt nog een vele honderden hectaren groot stuk platteland, dat voor woningbouw in aanmerking komt. Men hoopt in dit gebied van Acht, dat ’n langzaam maar zeker verouderende dorpskern heeft, een zelfstandige ontwikkeling tot stand te brengen. Verwacht mag worden dat een aantal boeren uit Acht de dupe van de komende onteigeningen in dit gebied zullen worden, dat nu al wemelt van de geruchten over de uitbreidingsplannen van de gemeente. Het gebied tussen Strijp en Acht is de laatste jaren geleidelijk volgebouwd door Philips. Boven de wandelparken zgn de expeditiecentra van Philips gebouwd, die al bijna tegen Acht aan liggen. In deze omgeving is nog ruimte voor verdere industrievestiging. Vlak bij Acht zal waarschijnlijk geen nieuwe industrie worden toegestaan. Voor een groot gebied benoorden Eindhoven-stad wordt in het uitbreidingsplan Acht echter de toekomstige bebouwing geregeld.
Aan de oostelijke zijde van de Bosdijk ter hoogte van Acht komt de grote rijksweg-boog rond Eindhoven. De juiste afstand tussen de bestaande Bosdijk en deze rijksweg-boog?, waar de Woenselwoningbouw steeds verder noordwaarts schiet, Is nog niet bekend. Het tracé van deze grote rijkswegboog, die ten zuiden van het kanaal bij Best op een groot verkeersplein uitmondt, is nog niet bekend. Verwacht mag worden, dat B. en W. van Eindhoven in hun komende grenscorrectieplannen, als gevolg van de thans nagenoeg voltooide stadgeweststudie, een bepaalde voorkeur voor deze natuurlijke gemeentelijke grensbarrière zullen hebben. B. en W. van Eindhoven willen deze kapitale rondweg rond Eindhoven zover het technisch, bestuurlijk en planologisch verantwoord is, naar het oosten hebben (dus in de richting Son). De ruimte tussen de Bosdijk en de nieuwe rijksweg is van groot belang voor de komende planologische ontwikkeling van het grote woongebied van Woensel en de toekomstige ontplooiing van het gebied bij Acht.
In de loop van januari, wellicht zelfs eind 1962 nog. komen een groot aantal details van de uitbreidings- en ontwikkelingsplannen rond het Eindhovense kerkdorp’Acht vrij. Met het ter visie leggen door B. en W. komt de zaak in de openbaarheid. Hierdoor wordt grondspeculatie in dit gebied voorkomen.
De uitbreidingsplannen voor Acht beloven voor dit tot nog toe agrarisch gehouden dorp een grote ommekeer te brengen. Acht wordt beslist een woonoord voor Eindhoven en wellicht zelfs voor de grootindustrie van Best, waar de Batafabrieken liggen.
Tot nog toe had Acht een overwegend agrarische bevolking en enkele buitenwonende Eindhovenaren. waaronder wethouder Van Eupen. Massale nieuwbouw in Acht, aansluitend aan de oude kern, zal een snelle verstedelijking van het kerkdorp meebrengen. Een ontwikkeling, die ook de andere Eindhovense randgemeenten zoals Veldhoven, Geldrop en Son al ondervonden hebben. Strikt genomen zijn het, zoals ook Waalre, planologisch gezien woonwijken van Eindhoven, dat iedereen werk verschaft.
Acht had de laatste tientallen jaren veel weg van een uitstervend dorp. Uitstervend in die zin, dat er geen nieuwe vestigingen kwamen, dus geen jonge gezinnen. die weer verse jeugd op de scholen brachten. Geen wonder dus dat de gemiddelde leeftijd de laatste jaren steeds groter werd. Er was bijvoorbeeld een teruggang in het leerlingenaantal van de schoolklassen. Er zat in Acht, dat een agrarisch bevroren gebied leek, geen gezonde groei meer.
Ook in het verleden zijn er uit de raad van Eindhoven wel eens stemmen gekomen om tot een uitbreidingsplan vanuit Acht te komen. De afgelopen Jaren zouden er bij een tijdelijke aanpak grote oppervlakten gemeentegrond beschikbaar voor nieuwbouw, die nu grotendeels en voor een gedeelte helaas, naar de randgemeenten ging. In Acht heeft Eindhoven tot nog toe een kans gemist. Te laat zal nu een fout worden hersteld. Het gaat voor Acht een ware revolutie betekenen. Dat vraagt ook een goede sociaal maatschappelijke begeleiding. In dit gebied is ook nog plaats voor enige bungalow- en villabouw. Dat kan voorkomen, dat nog meer beter gesitueerden en intellectuelen buiten de gemeente gaan wonen, waar ze werken. Voor burgemeester Witte, die met een frisse visie in een groot aantal gemeentelijke zaken is gedoken, is het een doorn in het oog te zien, hoe door het vertrek van de zeer hoge inkomens ook de gemiddelde inkomens van zijn gemeente steeds lager worden. Groot Eindhoven van de toekomst moet geen aaneenschakeling van arbeiderswijken worden, die door grote winkelcentra worden afgewisseld. Eindhoven moet ruimte bieden voor een gezonde ontwikkeling naar alle kanten. Daarom ook zijn er grenscorrecties nodig, die voor de randgemeenten van weinig belang zijn, maar voor de Lichtstad een levensbelang.
In het kerkdorp Acht kan een aantrekkelijk uitbreidingsplan met sport- en recreatieruimte ten oosten en westen van deze oude kern, een halt aan de toenemende trek naar buiten toeroepen. Ook mede gezien de enorme woningnood van dit nationale werkgelegenheidscentrum-Eindhoven valt het te hopen, dat voor deze grote ontwikkeling in Woensel en Acht voldoende bouwvolume beschikbaar komt. Deze uitbreidingsplannen bieden de kans tot de aanbesteding van grote aantallen woningen te komen.
De nog geheime plannen over het kerkdorp Acht, voor vele nieuwkomers in Eindhoven een onbekend dorp, zijn een bewijs temeer, dat deze burgemeester ir. Witte met zijn grote visie op deze zaken, zijn stempel op het Groot-Eindhoven van de toekomst gaat drukken. Het valt te hopen, dat er de komende jaren grotere volmachten aan B. en W. komen om ook tot een krachtiger en sneller beleid in grondzaken, onteigeningsplannen en andere werken te komen. Dat zou misschien nog wel eens tot bepaalde reorganisaties, specialisaties of centralisaties van bepaalde gemeentelijke diensten kunnen leiden bijvoorbeeld bij gemeentewerken. Dat is niet in de eerste plaats een verwijt aan gemeentewerken in de naoorlogse jaren. Het is een krachtige aanpak van een herstel van het tekort aan visie op een onverwacht snelle ontwikkeling, die 10 jaar geleden misschien niet geheel te voorzien was.